ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه در برخی از موارد با نام آهن گالوانیزه نیز شناخته می شود. ورق های فولادی با دو روش نورد سرد و گرم تولید و به بازار عرضه می شوند. معمولا ورق های نورد گرم، پس از تولید در یک فرآیند خاص، «گالوانیزه» می شوند. به بیان دیگر، در فرآیند تولید ورق گالوانیزه، متخصصان یک لایه نازک از جنس فلز روی (ZN) بر سطح خارجی ورق می کشند.
گالوانیزاسیون یا روی اندود کردن، مقاومت ورق های فولادی را در برابر زنگ زدگی و خوردگی های احتمالی افزایش می دهد. روش های گوناگونی برای روی اندود کردن ورق های فولادی وجود دارد؛ در ادامه، به این موضوع بیشتر می پردازیم.
روش های مختلف تولید ورق گالوانیزه
ورق های فولادی با روش های متفاوتی گالوانیزاسیون می شوند. نکته اینجاست که هر روش، ویژگی های خاصی به ورق تولید شده می دهد و به مراتب کاربرد متفاوتی دارد. چهار روش زیر، مهم ترین راه ها برای روی اندود کردن ورق های فولادی هستند:
1. روش الکتروگالوانیزه (Electrogalvanization)
با استفاده از جریان های الکتریکی و محلول الکترولیتی سولفات روی، روش الکتروگالوانیزه عملی می شود. ورق های تولید شده با این شیوه، ضخامت کمتری نسبت به سایر ورق های گالوانیزه دارند و معمولا در صنعت های حساس تری به کار می روند. مثلاً در خودروسازی از ورق های الکتروگالوانیزه استفاده می شود. همچنین این ورق ها، قابلیت رنگ آمیزی بهتری دارند.
2. روش گالوانیزه گرم یا حرارتی (Hot-Dip Galvanizing)
این روش با عنوان گالوانیزاسیون کلاسیک نیز شناخته می شود. نحوه انجام به این شکل است که ورق های فولادی در یک استخر پر از روی، غوطه ور می شوند تا کاملا با روی، آغشته شوند. روی به همراه اکسیژن، به سختی بر سطح ورق می چسبد؛ به بیان دیگر، پیوندی متالورژیکی بین فولاد و روی رقم می خورد.
مزیت این روش نسبت به سایر روش ها، مقرون به صرفه بودن آن است. البته به علت این که از تکنیک غوطه وری برای روی اندود کردن استفاده می شود، هر محصول فولادی در هر شکلی که باشد، امکان روی اندود شدن را دارد. همچنین، گفتن این نکته خالی از لطف نیست که گالوانیزاسیون با روش حرارتی، همه قسمت های فولاد را به خوبی آغشته می کند و استحکام مطلوبی به ورق فولادی می دهد.
3. روش پیش گالوانیزاسیون (Pre-galvanization)
روش پیش گالوانیزاسیون، شباهت زیادی با روش گالوانیزه گرم دارد. تفاوت این دو روش در این است که در پیش گالوانیزه، ابتدا فلز با یک مایع، تمیز می شود. سپس ورق برای گالوانیزاسیون در یک استخر پر از روی به شیوه رفت و برگشت، روی اندودمی شود. ورق های پیش گالوانیزه، یکپارچگی و یک دستی بیشتری نسبت به روش گالوانیزه گرم دارند.
4. روش گالوانیلینگ (Galvannealing)
گالوانیلینگ روشی نسبتا زمان بر و حساس است؛ در این شیوه، متخصصان، ورق های فولادی را با دو روش گالوانیزاسیون گرم و گداختگی تولید می کنند. نحوه انجام این فرآیند به این شکل است که ابتدا ورق با روکشی از جنس عنصر روی پوشش دهی می شود، سپس در فرآیند کوره های گداخته قرار می گیرد. محصول این فرآیند، یک ورق آلیاژی (آلیاژی از روی و آهن) خواهد بود.